نمایهسازی (Indexing) به چه معنی است؟ آیا همه پایگاههای اطلاعاتی دارای ارزش و اعتبار علمی هستند؟
این مفهوم در معنای نوین آن، با پیدایش وب و گسترش استفاده از آن پدید آمده است. نیاز به دیدهشدن و مورداستنادقرارگرفتن برای نشریات، باعث شده که پایگاههایی در سراسر جهان اقدام به جمعآوری هرچه بیشتر نشریات نمایند و آنها را به طور یکجا با امکانات جستوجو به مراجعهکنندگان خود عرضه کنند. اعتبار علمی و محتوایی این پایگاههای داده با هم متفاوت است و با توجه به اینکه معیارهای ورود به آنها چیست، از پایگاههای دارای اعتبار کم (مانند Index Copernicus) تا پایگاههای دارای اعتبار بسیار زیاد (مانند PubMed) طبقهبندی میشوند.
آیا برای ورود به نمایههای بینالمللی، نشریه لزوماً باید به زبان انگلیسی چاپ شود؟
کسب اعتبار برای نشریه در نمایههای بینالمللی براساس ارجاع به مقالات آن نشریه است و شرطی برای انتشار به زبان خاص وجود ندارد؛ ولی اگر نشریهای به یکی از زبانهای پرتکلم و علمی بینالمللی منتشر نشود (مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، چینی یا …)، امکان ارجاع به مقالات آن بهشدت کاهش پیدا میکند.
حداقل زمان لازم برای ورود به نمایههای بینالمللی معتبر چقدر است؟
اگر نشریهای بهطور اصولی راهاندازی و اداره شود، در مدت زمانی حدود سه سال میتواند به نمایههای معتبر بینالمللی راه یابد. پیش از هر تقاضا برای عضویت در نمایههای معتبر، باید نسخه چاپی و الکترونیک نشریه در مدتی بیش از یک سال بهطور مداوم و با کیفیت بالا انتشار یابد. تقاضای عضویت در شرایطی که نشریه با تأخیر و با اعتبار علمی پایین منتشر میگردد، تنها آثار منفی خواهد داشت.
آیا به داوران مقالات در مجلات علمی-پژوهشی دستمزد پرداخت میشود؟
خیر، در همه دنیا، داوری در نشریات علمی مانند ارایه مقاله در آنها باعث کسب اعتبار است. باید توجه شود که بیشتر نشریات علمی در ایران درآمدزا نیستند و با بودجههای دولتی اداره میشوند. با توجه به نداشتن مخاطب عام امکان فروش این نشریات بهطور گسترده وجود ندارد و تیراژ پایین، مانع کسب درآمد مطلوب از طریق جذب آگهی میشود.
آیا نشریه میتواند پس از چند شماره تأخیر، اقدام به چاپ شماره جدید بدون جبران شمارههای بینابینی چاپنشده نماید؟
خیر، طبق قانون مطبوعات، نشریات ملزم به رعایت تواتر انتشار هستند و باید در صورت تاخیر زمانی در چاپ هر شماره، چاپ مجدد را از همان شماره متوقفشده و با رعایت تناوب چاپ انجام دهند (برای مثال اگر فصلنامهای آخرین شماره خود را در تابستان ۱۳۸۸ منتشر کرده و پس از آن شمارهای منتشر نکرده باشد، شماره بعدی آن در هر زمان که چاپ شود، شماره پاییز ۱۳۸۸ خواهد بود). در غیر اینصورت مجوز نشریه لغو میشود. شایان ذکر است که کلیه نشریات علمی نیز باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز داشته و تابع قوانین آن باشند.
ارجاع و استناد نشریات یک کشور یا دانشگاه به یکدیگر، چه تاثیری در رتبه آن نشریات در نمایههای بینالمللی دارد؟
این امر بهخودیخود مشکلی ایجاد نمینماید. ولی اگر میزان این ارجاعات نسبت به ارجاعاتی که از سایر کشورها به همان نشریات داده میشود بسیار بیشتر باشد مصداقی از تقلب علمی و باعث نزول رتبه نشریات است. اغلب نمایههای بینالمللی میتوانند پیوندهای درونکشوری را شناسایی کنند و هرساله رتبهبندی در این زمینه از طرف سازمانهای معتبر اطلاعات علمی منتشر میشود. |